اثر هورمون های سالسیلیک اسید و جاسمونیک اسید بر خصوصیات کمی و کیفی گیاه دارویی ماریتیغال، تحت شرایط تنش گرمای طبیعی استان بوشهر

ماریتیغال یا خارمریم گیاهی است یک یا دوساله از خانواده کاسنی که در درمان بیماری های قلبی عروقی، کبدی، کیسه صفرا، دیابت و چربی خون موثر است. مجموعه مواد موثره این گیاه به سیلیمارین معروف است که به صورت ماده زرد رنگی در دانه های آن ذخیره می شود. تنش های محیطی از جمله گرما، خشکی و شوری سبب تغییراتی در عملکرد کمی، کیفی و خاصیت دارویی گیاهان دارویی می شود. کاربرد مواد تنظیم کننده گیاهی را می توان به عنوان یکی راهکارهای حفظ عملکرد و حتی افزایش ترکیبات موثره این گیاهان تحت شرایط تنش دانست. از مهمترین تنظیم کننده-های رشد گیاهی می توان به اسید جاسمونیک و اسید سالیسیلیک اشاره نمود. از اینرو پژوهش حاضر با هدف ارزیابی تاثیر این دو هورمون بر خصوصیات کمی گیاه دارویی ماریتیغال تحت شرایط تنش گرمای طبیعی استان بوشهر طراحی و اجرا گردید. آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. فاکتورها شامل هورمون سالیسیلیک اسید در 5 سطح ( 0، 5/12، 25، 50 و 100 میلی گرم بر لیتر) و جاسمونیک اسید در سه سطح (0، 1 و 2 میلی گرم بر لیتر) بود. صفات مورد ارزیابی شامل ارتفاع گیاه، قطر گل، تعداد شاخه جانبی، تعداد دانه در گل، وزن هزار دانه، عملکرد دانه ، درصد روغن دانه و بازده عصاره تام بود. نتایج حاصله نشان داد که اثر شرایط محیطی بر تمام صفات مورد مطالعه در سطح آماری یک درصد معنی دار بود. اثر متقابل شرایط محیطی در هورمون سالسیلیک اسید و اثر متقابل شرایط محیطی در هورمون جاسمونیک اسید وهمچنین اثرات متقابل سه گانه برای شرایط محیطی در هر دو هومون سالسیلیک اسید و جاسمونیک اسید برای صفات تعداد دانه در گل، عملکرد دانه، وزن هزار دانه، درصد روغن دانه و بازده عصاره تام معنی دار بود.در مجموع با توجه به نتایج حاصله بنظر می رسد کاربرد هورمون های سالسیلیک اسید و جاسمونیک اسید می تواند سبب بهبود خصوصیات کمی وکیفی مورد اندازه گیری گیاه دارویی ماریتیغال تحت شرایط تنش گرما گردد اما استعمال این دو هورمون باید متناسب با نیاز گیاه بوده زیرا غلظت های بیش از آن به دلیل تداخل در سایر امور مرتبط با تولید صفات کمی سبب کاهش عملکرد و کاهش کارایی روش می گردد.